Train de Trainer Model: de Programmeerkristal

Het Train de Trainer Model de Programmeerkristal is een gedegen model voor het ontwikkelen van inspirerende en transfergerichte training programma’s voor communicatie en management trainingen. Ik heb dit Train de Trainer Model ontwikkeld voor de studenten aan onze Train de Trainer Opleidingen.
De Programmeerkristal bestaat uit negen elementen die te samen borg staan voor een gedegen training programma dat gericht is op daadwerkelijke gedragsverandering van de deelnemers in hun (werk)praktijk.
In dit blog geef ik je inzicht in de essentie van dit Train de Trainer Model. In de Train de Trainer opleidingen van Blankestijn & Partners krijg je het ontwikkelen van training programma’s met behulp van de Programmeerkristal gedegen in de vingers.

Hoe is het Train de Trainer Model de Programmeerkristal ontstaan?

Ik heb het Train de Trainer Model de Programmeerkristal ontwikkeld vanuit het klassieke voorlichtingskundige model ‘De molen van Royen’. De molen van Royen werd door de vakgroep Voorlichtingskunde aan de Landbouw Universiteit onderwezen als model voor het opzetten van effectieve voorlichting programma’s. Het voorlichtingskundige model bestaat uit 5 elementen: de doelgroep, de doelen, de inhoud/boodschap, de methoden, de organisatie/randvoorwaarden.

Ik heb het model ‘De molen van Royen’ regelmatig toegepast in natuur- en milieuvoorliching programma’s om mensen aan te zetten tot milieuvriendelijk gedrag, zoals bijvoorbeeld je glas naar de glasbak brengen. Daarnaast heb ik trainingen verzorgd voor natuur-en milieuvoorlichters over de toepassing van dit model op hun voorlichting programma’s.

Al snel paste ik De molen van Royen ook toe voor het ontwikkelen van effectieve training programma’s. Ook deze programma’s zijn gericht op het realiseren van gedragsverandering bij de doelgroep, c.q. de deelnemers van de training. Binnen de trainingscontext breidde ik het model uit met de elementen: de trainer en de (werk)praktijk. Het model dat op deze manier ontstond doet met enige verbeeldingskracht denken aan een kristalvorm.
Vervolgens plaatste ik deze zeven elementen binnen de dynamische organisatiecontext en de invloed van het management op de doelen en resultaten van de training. De Programmeerkristal kan ook heel goed gebruikt worden voor trainingen gericht op effectief functioneren binnen de privé-context.

Ik beschrijf de negen elementen van het Train de Trainer Model de Programmeerkristal in mijn Train de Trainer boek Trainen met hart en ziel – Ontwikkelen van effectieve training progamma’s voor communicatie- en managementtrainers.

De kern van het Train de Trainer Model de Programmeerkristal

De deelnemers vormen de kern van een effectief trainingsprogramma. Het doel van de training is tenslotte dat de deelnemers nieuw gedrag gaan inzetten binnen hun (werk)praktijk.
Hierbij is een interessante vraag waarom zij dit gedrag nu nog niet inzetten. Missen ze kennis en/of vaardigheden? Zijn ze niet gemotiveerd? Hebben ze overtuigingen die hen weerhouden om het gewenste gedrag in te zetten? Past het nieuwe gedrag niet bij hun persoonlijke visie en waarden? De antwoorden geven richting aan de doelen en inhoud van de training.

Wanneer het trainingsdoel gericht is op het aanleren van nieuwe vaardigheden, bijvoorbeeld effectiever onderhandelen, reist de vraag wát juist déze deelnemers moeten leren om in hún werkpraktijk effectiever te onderhandelen. Om een standaard trainingsprogramma onderhandelen te veranderen in een maatwerk trainingsprogramma gericht op daadwerkelijke gedragsverandering is het noodzakelijk om je te verdiepen in de deelnemers. Wat doen ze in de praktijk al goed in het onderhandelingsproces? Wat vinden ze lastig en welke deelvaardigheden van onderhandelen beheersen ze niet? Wat zijn hun persoonlijke leerdoelen? Hiermee scherp je de doelen en inhoud van de training verder aan, zodat je een maximaal leerrendement creëert met behulp van dit Train de Trainer Model.

De organisatiecontext in het Train de Trainer Model

Wanneer je een in-company training geeft, geef je een training op maat binnen een organisatie. De trainingsvraag komt dan vanuit het management of HRM en is gebaseerd op de visie en ontwikkelingen binnen de organisatie. Wat is voor hen de aanleiding van de training en wat moet de output zijn? Met je opdrachtgever doe je de contractering van de training. Hierbij gaat het niet alleen over de doelen van de training, maar ook over de samenwerking tussen management/HRM en trainer, de rolverwachtingen en verantwoordelijkheden binnen de organisatieverandering.

Een in-company training vindt plaats binnen de grotere organisatiecontext met zijn gewoontes in communicatie, leiderschap en samenwerken en ervaringen met leren en ontwikkelen. En de organisatie acteert weer in een groter systemisch krachtenveld van de markt, overheidsbeleid, Nederlandse en/of internationale gewoontes. Het doel van een in-company training is er altijd op gericht dat de deelnemers effectiever functioneren binnen de organisatiecontext en binnen het systemische krachtenveld waarin de organisatie succesvol wil zijn.

De impact van de trainer persoon in het Train de Trainer Model

Als trainer heb je zo je eigen visie en stokpaardjes op een trainingsthema. Doorgaans ontwikkeld in je eigen (werk)praktijk en in de trainingen die je al gegeven hebt. En ook jouw visie op trainen en een effectief training progamma kleuren jouw invulling van het Train de Trainer Model de Programmeerkristal.

Zo is het ontwikkelen van een training programma niet alleen een vaktechnisch verhaal, maar wordt dit tevens beïnvloed door persoonlijke voorkeuren. En dat is maar goed ook, want als jij vervolgens het training programma gaat uitvoeren is het belangrijk dat je voluit achter het programma staat. En als het training programma past bij jouw eigenheid, zal je bezieling en enthousiasme je deelnemers inspireren.

Het is dus belangrijk om het element ‘De trainer’ in het Train de Trainer Model zorgvuldig mee te nemen bij het ontwikkelen van een training programma met impact. Pas wel op dat je hierbij goed afgestemd blijft op de andere elementen. Zo kun je bijvoorbeeld vanuit jouw visie en stokpaardjes de leerdoelen van de deelnemers gemakkelijk inkleuren en minder objectief kijken naar de ervaringen en werkpraktijk van de deelnemers in je training.

Voorbeeld programma met het Train de Trainer Model

Ik beschrijf hier een voorbeeld programma met het Train de Trainer Model de Programmeerkristal. Het betreft een training van een ochtend in ‘Effectief onderhandelen’ voor managers in een zorginstelling.

 De organisatiecontext

Vanuit alle veranderingen die afgelopen jaren hebben plaats gevonden in de zorg, heeft de focus erg veel gelegen op het implementeren van nieuwe procedures en regelgeving. Daarom is er nu een Management Development programma ontwikkeld gericht op ‘Leiderschap met ziel en zakelijkheid’. Deze training vindt plaats binnen dit MD traject.

 Het management

De directie heeft HRM de opdracht gegeven om het Management Development programma in te richten. HRM maakt zich wat zorgen over de betrokkenheid van de directie bij de implementatie van het programma.

De deelnemers

Ze kunnen zakelijk handelen op de inhoud en hebben persoonlijke aandacht, maar tijdens onderhandelingen met medewerkers zetten ze nooit beide aspecten tegelijk in. Daardoor onderhandelen ze of hard op de inhoud of zacht op de relatie.

De doelen

De deelnemers zijn tijdens onderhandelingen met medewerkers resultaatgericht op de inhoud en empathisch naar de medewerkers.

De werkpraktijk

In het opdrachtgesprek met HRM zijn een aantal praktijkvoorbeelden genoemd. Deze kunnen gebruikt worden als oefencasuïstiek. Daarnaast wordt er tijdens de training gewerkt met praktijkcasuïstiek van de deelnemers.

De inhoud

Als theoretisch kader voor het onderhandelproces wordt het open onderhandelen met de Harvardmethode gebruikt. De inhoud van de training wordt gericht op stap 1 van de Harvard aanpak: Scheid inhoud en relatie en werk aan beide.

De trainer

De trainer is fan van de Harvard methode, een geschikt onderhandelingsmodel voor deze vraag. Omdat zijn grootste stokpaardje zit in stap 2: Pel standpunten naar belangen, maar het leerdoel van de deelnemers zit in stap 1: Scheid inhoud en relatie en werk aan beide.

De werkvormen

• Voorbereidingsopdracht met literatuurstudie en reflectie op persoonlijke leerdoelen
• Visualisatie: Onderhandelen met ziel en zakelijkheid en persoonlijke leerdoelen
• Caroussel van 3 korte werkvormen ‘Hoe werk je doelgericht aan de relatie’ – open vragen stellen, empatisch luisteren, open en stevige lichaamshouding
• Plenaire praktijksimulatie gericht op ‘Scheid inhoud en relatie en werk aan beide’
• Rollenspelen in subgroepen

De randvoorwaarden

De training vindt plaats op een externe locatie, waar naast een plenaire zaal ook zitjes zijn om in subgroepjes te werken. De training duurt een ochtend en een uur in de middag. De rest van het middag vindt een werkconferentie plaats onder leiding van mensen van HRM.

De Train de Trainer opleidingen van Blankestijn & Partners

In de Train de Trainer Opleidingen van Blankestijn & Partners leer je uitdagende en resultaatgerichte trainingsprogramma’s ontwikkelen met het Train de Trainer model de Programmeerkristal. De trainer opleidingen worden gegeven vanuit onze Train de Trainer Principes: ontwikkelen van gedegen vakmanschap, persoonlijke ontwikkeling van de trainer en praktijkgericht trainen binnen een grotere privé of organisatiecontext.

Voor meer informatie over onze Train de Trainer opleidingen kun je contact met ons opnemen. We denken dan graag met je mee welke trainer opleiding past bij jouw ervaring en ambitie als trainer en/of coach. Je bent ook van harte welkom op onze Train de Trainer Workshop. Hier maak je kennis met de visie en werkwijze van onze Train de Trainer opleidingen en is er gelegenheid om vragen te stellen.

Meer over Training ontwikkelen

Nieuwsgierig naar meer inspiratie, kennis en praktische handvatten voor trainen? Lees dan:

• 3x Training Ontwikkelen op Boven- en Onderstroom met Persoonlijk Leiderschap Covey
• Krachtig Programmeren met het Stermodel
• Programmeerkristal voor effectieve trainingsprogramma’s

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en artikelen op onze Kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.

Toolbox voor coaches, trainer en teamcoaches

Meer tools vind je op onze kennisbank onder de Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches. Zoals:

• Toolbox Training ontwikkelen
• Toolbox Werkvormen training
• Toolbox Groepsdynamica

Opleidingen over Training Ontwikkelen

Zoek je een opleiding waarin je meer leert over training ontwikkelen? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:

• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid